खांब, मार आणि मी

रविवार दुपार, मस्त मटण आणि रेड वाईन रिचवून तंगड्या वर करून, इंद्राच्या दरबारात रंभा, उर्वशी सारख्या कमनीय, रमणीय रमणींच्या घोळक्यात गप्पांचा फड लावून टवाळक्या करणार्‍या नशील्या स्वप्नात गुंग झालो होतो. तोंड उघडे पडून लाळेची एक तार गळायला लागली होती. ही लाळ रमणींच्या घोळक्यात असल्यामुळे नव्हती हा, ती माझी सवय आहे, भरपेट जेवण अंगावर आल्याची ती खूण आहे.

तर, मस्त नशील्या माहोल मध्ये असतानाच अचानक ठॅण… ठॅण… ठॅण… ठॅण… ठॅण… असले आवाज ऐकू येऊ लागले. एकदम गलका ऐकू येऊ लागला. भयंकर कुजबुजणारे आवाज प्रचंड वेगाने जवळ येऊ लागले. मी एकदम बावचळून गेलो की अचानक झाले काय? इंद्रावर हल्ला झाला की काय अशी एक शंका चाटून गेली. पण नुकतेच इंद्राकडे समझोत्याची बोलणी करण्यासाठी शत्रू ‘रब’राज्याची मंत्री ‘खीना ‘रब्बा’नी खार’ येऊन गेल्यामुळे तो धोका नव्हता. अरे, आता तर बायकांचा आवाज प्रकर्षाने जाणवू लागला. च्यायला, त्या मंत्री ‘खार’ वर खार खाऊन राहिलेल्या गंधर्वांच्या बायका तर नाही चळलेल्या इंद्राचा निषेध करायला आल्या? तेवढ्यात धरणीकंपाचा भास होऊन मी गदगदा हालू लागलो आणि घाबरून एकदम उठून बसलो, बघतो तर काय समोर बायको मला गदगदा हालवून जागं करत होती.

तिच्याकडे एक त्रासिक कटाक्ष टाकावा म्हणून बघितले तर तिचा चेहरा घाबरा-घुबरा झालेला. कपाळावर घामाचे थेंब जमा झालेले. मग माझी पण फाफलली, त्या ‘इन्सेप्शन’ सिनेमाप्रमाणे हिनेही माझ्या स्वप्नात शिरून मला रमणींच्या घोळक्यात बघितले की काय? पण नाही, ‘अहो गॅलरीत चला लवकर.. ‘ अशी एकदम घाबरट स्वरात ही बोलली, आयुष्यात प्रथमच. प्रकरण काहीतरी वेगळेच होते. उठून गॅलरीत गेलो तर बाहेर बघून माझी बोबडीच वळली. त्या ठॅण… ठॅण आवाजाचे आणि गलक्या मागचे रहस्य एकदम उलगडले.

खाली विशाल महिलांचा अर्रर्रर्र, चुकलो.. चुकलो, महिलांचा विशाल घोळका माझ्या घराकडे येत होता. त्यांच्यामागे बरीच हट्टीकट्टी माणसेही दिसत होती. ते कुजबुजणारे आवाज आता स्पष्ट होत होते. ‘आता सर्वांचे एकच दान, दारूबंदीचे पुण्य महान’, ‘दारूबंदी झालीच पाहिजे’, ‘उभी बाटली आडवी करा’, अशा भयंकर घोषणा देत महिला हातात ताटं घेऊन पळीने ते वाजवीत ठॅण… ठॅण… ठॅण… ठॅण… ठॅण… असा आवाज काढीत होत्या. पुरुषांच्या हातात कापडी फलक होते ‘साबरमतीचा संत गांधीजी तर राळेगणसिद्धीचा अण्णाजी’. हे सर्व बघून माझ्या अंगातले त्राणच गेले. घशाला कोरड पडली. ‘अगं ए, दारं खिडक्या घट्ट लावून घे’, असे बायकोला सांगेपर्यंत दोन तीन विशालकाय महिला घरात घुसल्यादेखील. बायको हॉलमध्येच होती दार लावायला गेलेली.

‘काय गं भवाने, कुठं हाय तुझा तो नव्वरा? ‘ अशी एका उग्र चेहेर्‍याच्या महिलेने विचारणा केली. तिच्या गळ्यात ‘दारूबंदी महिला आघाडी, अणदूर’ अशी पाटी होती. तिच्या मागोमाग आत येणर्‍या सर्व महिलांच्या गळ्यात अशाच शिक्रापूर, निमसोड, बुध अशा अनेक गावांच्या दारूबंदी महिला आघाडीच्या पाट्या होत्या. बायकोतर थिजूनच गेली. ‘अहोssss जरा बाहेर येता काssss’ असा आवाज दिला. माझी स्वतःची बायको, एवढ्या खालच्या पट्टीत बोलू शकते हा मला एकदम नव्याने शोध लागला. ‘युरेका, युरेका’ असे ओरडलोही असतो पण आज वेळ बरी नव्हती.

मी हळूच जीव मुठीत घेऊन बाहेर आलो. तर ‘हा बघा सुकाळीचा, धरा रे ह्याला’ असा आवाज आला. जरा धीर गोळा करून मी विचारले, ‘काय झाले ते सांगाल की नाही, उगाच एखाद्याच्या असे घरात शिरायला ही काय…. मोग… नाही… काही नाही, लोकशाहीत असे करू शकत नाही हो’. ‘ए लोकशाहीच्या, चल आता आमच्याबरबर गुमान’, एक पहिलवान थाटाचा पुरुष बोलला. ‘कुठे? कशाला…. काय केलेय मी?’, मी. ‘राळेगणसिद्धीला’, पहिलवान. मला काहीच कळेना. भंजाळून मी विचारले ‘अहो पण का’? ‘तीकडं गेल्यावर कळलंच की’, पहिलवान. ‘अहो पण हे बघा तुम्ही अशी घरात घुसून दादागिरी नाही करू शकत’, मी. मलाही आता राळेगणसिद्धी ऐकून जरा हायसे वाटले होते; अहिंसेच्या मार्गावर चालणार्‍या नेत्याचे अनुयायी होते ना ते. ‘ये उचला रे ह्याला, त्यो असा ऐकणार नाही’, पहिलवान. मग एकदम अजून एकदोन पहिलवानी पुरूष पुढे झाले आणि मला उचलून बाहेर घेऊन जाऊ लागले. मी बायकोला ओरडून सांगू लागलो, ‘अगं ए, जरा पोलिसांना फोन कर, माझ्या भावाला पण फोन कर’. पण त्याचाही काही परिणाम त्यांच्यावर दिसेना. मग मात्र माझी फाxx. हे मला आता घेऊन जाणारच हे मला कळून चुकले.

तोपर्यंत माझी वरात एका टेम्पोत येऊन पोहोचली होती. कोणाला काही विचारायची सोय नव्हती. सगळ्या बायका डोळे मोठे-मोठे करून माझ्याकडे पाहत होत्या तर पुरूष मुठी आवळून-आवळून. आता माझ्याकडे जे काही होईल ते पाहण्याशिवाय काही गत्यंतर नव्हते. गाडीला दणदणा धक्के बसत होते. मी तसाच धक्के खात खात गाडीत मलूल पडून राहिलो. दुपारचे जेवण अजूनही अंगावर येत होते, ह्या सगळ्या दगदगीमुळे आणि गाडीच्या लयीमुळे माझे हळूच डोळे झाकले गेले.

मग एकदम गलका ऐकू आला आणि मला दोन तीन जणांनी एकदम गाडीखाली खेचले. ‘कसलं बेनं आसल रे हे, खुशाल झोपलंय की रं हेन्द्र.’, गर्दीतला एक जण बडबडला. आम्ही राळेगणसिद्धीला पोहोचलो होतो. संध्याकाळचा गार वारं अंगाला झोंबायला लागलं होता. सूर्य मावळून वातावरणात एक काळोखी दाटून आली होती आणि माझ्या मनातही. मला आता एका देवळाकडे नेण्यात येत होते. देवळाभोवती माणसांचा प्रचंड जमाव होता. ती एवढी माणसे बघून माझे अवसान पुन्हा एकदा गळाले. छातीत धडधड एकदम वाढली. काहीच कळेना काय चाललंय ते. जरा पुढे आलो तर देवळापुढल्या मैदानात एक मोठा खांब रोवला होता. आणि खांबाच्या वरच्या टोकाला एक मशाल बांधली होती. मैदानभर देवळाच्या वरच्या बाजूला लावलेल्या पेट्रोमॅक्सचा पिवळसर प्रकाश पसरला होता. त्या प्रकाशामुळे त्या जमलेल्या माणसांच्या पडलेल्या सावल्या भयाण भासत होत्या. मला त्या मैदानात नेऊन तिथल्या खांबाला बांधून टाकले.

एकजण पुढे आला आणि माझ्या खच्चून एक कानाखाली मारून सगळ्यांना शांत राहण्यास सांगितले. म्हणाला,’आता ह्याला एक देऊन ठेवली आहे, आता अण्णांना बोलवा’. सगळी गर्दी एकदम शांत झाली. बर्‍याच वेळाने तो माणूस परत आला. जमावाला संबोधून बोलू लागला, “आत्ताच अण्णांना भेटून आलो. एक खच्चून दिलेली त्यांना सांगेतले. त्यावर ते म्हणाले, ‘काय, एकच दिली?'”. जमावाचा जोरात हशा ऐकू आला. तो माणूस पुढे म्हणाला, ‘अण्णांना अचानक दिल्लीला जावे लागतेय, टीम अण्णा काहीतरी नवीनं आंदोलन प्लॅन करणार आहे. त्यामुळे त्यांची यायची इच्छा असूनही ते इथे येऊ शकत नाहीयेत. त्यांनी मलाच ह्यावेळी विचार मांडून निर्णय घेण्यास सांगितले आहे’. एवढे बोलून तो माझ्याजवळ आला एक तुच्छतादर्शक नजर मला देऊन जमावाकडे वळला आणि बोलू लागला, ‘ह्याच्यासारखी लोकं म्हणजे समाजाला लागलेली कीड आहे. आपल्या दारूबंदीच्या महान कार्यातली खीळ आहे. अखिल समाजाचे नुकसान करणार्‍या दारूसारख्या घातक गोष्टींवर लिखाण करणे, तेही असल्या घातक आणि निषिद्ध गोष्टीबद्दल समाजात प्रतिष्ठा प्राप्त होईल असे माहितीपूर्ण, हा तर समाजद्रोहाचा कळसच आहे. असले समाज विघातक काम करणार्‍या समाजद्रोह्यांना, देवळाच्या खांबाला बांधून मारले पाहिजे, असा अण्णांचा आदेश आहे. तसे आपण पूर्वीही केले आहे. ह्या टीनपाट लेखकाला त्याच्या लेखांना मिळणार्‍या ४-५ प्रतिसादांमुळे तो सोकावला आहे. तर ह्या सोकावलेल्या बोक्याचा योग्य तो समाचार घेऊन त्याला चांगली अद्दल घडवायची आहे. जेणे करून तो हे असले समाजविघातक लिखाण थांबवेल. तर आता मी ह्याला तुमच्या हावाली करतो’.

हे सगळे ऐकून माझी बोबडीच वळली. मला माझे तुटके फुटके झालेले रूप डोळ्यासमोर दिसू लागले….
एक डोळा सुजून काळा झालेला. हात मोडका होऊन गळ्यात आलेला. पाय तुटल्यामुळे वॉकर घेऊन चालणारा. समोरचे २-३ दात तुटलेला. नाकाचे हाड मोडून वाइनचा गंध कधीच न घेऊ शकणारा. हे सगळे डोळ्यासमोर आले आणि डोळे बंद करून, जीव खाऊन मी बेंबीच्या देठापासून खच्चून ओरडलो, ‘वाचवा, मला वाचवा, मला मारू नका. मला माफ करा, मारू नका.’ आणि काय चमत्कार, पुन्हा एकदा धरणीकंप झाला आणि मी गदगदा हालू लागलो. घाबरून डोळे उघडले तर समोर बायको. अरे असे कसे झाले, ही कशी काय इथे आली म्हणून आजूबाजूला बघतले तर माझेच घर माझीच खोली. काहीच समजेना. बायकोने पेल्यातल्या पाण्याचा हबका तोंडावर मारला. एकदम हुशार होऊन उठून बसलो. हातात पेपर होता आणि बातमी होती ‘दारुड्यांना खांबाला बांधून फटके द्या‘.

मग एकदम हे सर्व स्वप्न होते असे कळले आणि हायसे वाटले. नुकताच ‘इन्सेप्शन’ हा सिनेमा बघितल्यामुळे स्वप्नात स्वप्न असे हायटेक प्रकार माझ्या आयुष्यात घडू लागल्यामुळे अंमळ मौजही वाटली.

असो, मित्रांनो, मी खरंच ह्या स्वप्नामुळे घाबरलो आहे. मला तुमचा सल्ला हवाय, मी माझे ‘कोकटेल लाऊंज’ आणि ‘गाथा’ लिहिणे बंद करू का?
खांबाला बांधले जाऊन मार खाणे खरंच खूप भयानक असते हो 😦

कॉकटेल लाउंज : लॉन्ग आयलंड आइस्ड टी

‘कॉकटेल लाउंज’ मालिकेतील आजचे कॉकटेल आहे “लॉन्ग आयलंड आइस्ड टी”

पार्श्वभूमी:

हे कॉकटेल सत्तरच्या दशकात अमेरिकेत न्यु यॉर्क येथिल ‘लॉन्ग आयलंड’ मधल्या एका बारमधल्या बार टेंडरने बनवले. त्यामुळे त्याच्या नावात लॉन्ग आयलंड आले आहे आणि ‘आइस्ड टी’च्या रंग साधर्म्यामुळे लॉन्ग आयलंड आइस्ड टी असे नाव सार्थ झाले .

ह्या कॉकटेलमधे प्रत्यक्षात आइस्ड टी नसतो. ह्या कॉकटेलमधे बरीच स्पिरीट्स वापरलेली असल्यामुळे अतिशय जहाल (Potent) असे हे कॉकटेल असते. नुसते लागणारे साहित्य बघितले तरी याची कल्पना येईल 🙂

ह्या कॉकटेलची बरीच (खुपच) व्हेरिएशन्स आहेत. अ‍ॅक्चुअल आइस्ड टी वापरलेलेही. पण खरे आणि अस्सल कॉकटेल हे टकिला वापरूनच बनवले जाते. टकिला आणि ट्रिपल सेक मुळे चव आइस्ड टी कडे झुकते.

प्रकार: मिक्स्ड ड्रिंक कॉकटेल

साहित्य:
व्हाईट रम- 15 मिली
वोडका – 15 मिली
टकीला-15 मिली
जीन – 15 मिली
ट्रिपल सेक – 15 मिली
स्वीट अ‍ॅन्ड सार सिरप – 25 मिली
बर्फ
लिंबाचा काप सजावटीसाठी
बार स्पुन

ग्लास:हाय बॉल

हाय बॉल ग्लासमधे बर्फ भरून घ्या.

सर्व स्पिरीट्स एका मागोमाग एक अशी त्या बर्फावर ओतुन घ्या. सर्वात शेवटी स्वीट अ‍ॅन्ड सार सिरप ओता. आता खालील चित्रात दाखवल्याप्रमाणे आइस टी सारखा रंग येइल.

मग त्यात कोला (आवडीप्रमाणे: कोक, पेप्सी किंवा थम्स अप) घालून टॉप अप करा.

मस्त रंग आणी चव असलेले कॉकटेल तयार आहे 🙂

बार स्पुन घेउन आता सर्व मिश्रण व्यवस्थित स्टर करा.

लॉन्ग आयलंड आइस्ड टी तयार आहे 🙂

‘एक्स्ट्रा लॉन्ग’ असे व्हेरिएशन जर हवे असेल तर साहित्यातील सर्व स्पिरीट्स 15 मिली ऐवजी 25 ते 30 मिली करा.
हे एक्स्ट्रा लॉन्ग असे व्हेरिएशन आपापल्या हिमती आणी कुवतीनुसारच आजमावून बघा.

नंतरच्या परिणामाला मी जबाबदार असणार नाही 😉

सचिनचे शतकांचे शतक हुकले :(

सचिनच्या सर्व चाहत्यांचा प्रचंड हिरमोड झालेला आहे. आजच्या दिवसाच्या तिकीटाचा वानखेडेवर विक्रमी काळाबाजार झाला होता. १०० चे तिकीट ६०० ते ७०० रूपयांपर्यंत विकले गेले होते. सर्व चाहत्यांचा उत्साह आज परमोच्च होता. आपल्या लाडक्या सचिनला ‘महविक्रमादित्य’ ही पदवी देण्यास सर्वच जण आसुसलेले होते. पण……

फक्त सहा रन्स ह्या महाविक्रमाला हव्या असताना आज सचिन वानखेडे स्टेडिअम वर ९४ धावांवर रवि रामपॉलच्या गोलंदाजीवर बाद झाला. सचिन पुन्हा एकदा ‘नर्व्हस नाइन्टी’चा शिकार झालेला दिसतोय.

आता पुन्हा वाट बघणे हेच नशिबी दिसतेय 😦

शरद पवारांवर शारिरीक हल्ला

आज दुपारी शरदपवारांवर शारिरीक हल्ला करण्यात आला. वाढत्या महागाईला शरद पवारांना जबाबदार धरून एका शिख युवकाने हल्ला केला. हरविन्दर सिंह याने पवारांच्या श्रिमुखात भडकावली.
एवढ्यावरच न थांबता त्याने त्याच्याकडील कृपाण काढून एक गर्भित धमकीही देण्याचा पकार केला.

कॉकटेल लाउंज : बे ऑफ पॅशन (Bay of Passion)

‘कॉकटेल लाउंज’ मालिकेतील आजचे कॉकटेल आहे “बे ऑफ पॅशन

पार्श्वभूमी:

गोव्यावरून आणलेल्या पॅशन फ्रूट लिक्युअर (भ्रष्ट भारतीय नक्कल) वापरून बरेच दिवस झाले होते. आज त्या लिक्युअरच्या गुलाबी रंगाची पुन्हा एकदा भुरळ पडली. अ‍ॅबसोल्युट वोडकाचे संस्थळ चाळता चाळता पॅशन फ्रूट लिक्युअर वापरून केलेल्या कॉकटेल्स्ची खाणच मिळाली. मग एक मस्त आकर्षक रंगाचे बे ऑफ पॅशन आवडले. महत्वाचे म्हणजे सर्व  साहित्य मिनीबार मध्ये दाखल होते. 🙂

प्रकार: वोडका बेस्ड, कंटेम्पररी कॉकटेल, लेडीज स्पेशल

साहित्य:

वोडका 1.5 औस (45 मिली)
पॅशन फ्रूट लिक्युअर 1 औस (30 मिली)
क्रॅनबेरी ज्युस 4 औस (120 मिली)
पायनॅपल ज्युस 2 औस (60 मिली)
बर्फ
लिंबचा 1 काप सजावटीसाठी
1 स्ट्रॉ

ग्लास:हाय बॉल

Cocktail

कृती:

ग्लासमधे बर्फ भरून घ्या.

बर्फाच्या खड्यांवर वोडका ओतून घ्या

आता लिक्युअर आणि क्रॅनबेरी ज्युस वोडकावर ओतून घ्या

मस्त लाल रंग आला आहे ना! 🙂  आता त्यात पायनॅपल ज्युस घाला. कॉकटेला वरच्या भागात मस्त पिवळसर रंग येइल.
लिंबाचा काप घालून सजवा आणि स्ट्रॉ टाकून सर्व्ह  करा किंवा पिऊन टाका.

वर पिवळसर आणि खाली लाल अशा मस्त रंगाचे बे ऑफ पॅशन तयार आहे. 🙂

कॉकटेल लाउंज : गाथा वाइनची – 3, रेड वाईन (रक्त वारूणी)

मागच्या भागात चर्चा केली व्हाईट वाइनची (श्वेत वारुणी) , आज चर्चा करूयात रेड वाइनची (रक्त वारुणी)

ह्या वाइनला जरी रेड वाइन म्हणत असले तरीही ही फक्त लाल नसते. काळपट, गडद लाल, लालसर, रूबी रेड, जांभळट, मरून अशा विविध रंगछटांमध्ये मिळते. ह्याचे कारण म्हणजे द्राक्षाची प्रजात, ज्यापासून ती वाइन बनते. ह्या वेगवेगळ्या प्रजातीच्या द्राक्षांचा एक खास रंग असतो जो लाल, गडद जांभळ्या आणि निळसर अशा रंगछटांपासून नैसर्गिकरीत्या मिळालेला असतो.

पण खरेतर हा रंग द्राक्षाच्या गराचा नसतो; तो असतो त्या द्राक्षाच्या सालीचा. वाईनच्या नेत्रसुखद, निराळ्या अशा वर्णपटाला सालीचा हा रंगच जबाबदार असतो. वाइन बनवताना द्राक्षे जेव्हा मोठ्या पात्रात रस काढण्यासाठी चेचली जातात त्यावेळी ह्या सालींचा संपर्क त्या रसाशी येतो. त्यावेळी ही साल त्या द्राक्षाच्या रसाला एक विशिष्ट रंगछटा देते. प्रत्येक वाइनची स्वतःच्या रंगाची वैशिष्ट्यपूर्ण छटा ही :

  • ती वाइन बनवण्यासाठी वापरलेल्या द्राक्षाची प्रजात (सालीचा रंग) आणि
  • त्या द्राक्षाच्या सालीचा रसाबरोबर संपर्क होऊ दिलेला कालावधी
  • प्रत्येक वायनरीचा सीक्रेट फॉर्मुला आणि सीक्रेट रेसिपी

ह्यांनी बहाल केलेला असतो. ह्या साली नैसर्गिक यीस्टचेही काम करतात फर्मेंटेशन प्रक्रियेमध्ये.

ज्यावेळी ही साल द्राक्षाच्या रसाला विशिष्ट रंगछटा बहाल करत असते,  बरोबर त्याचवेळी सालीतले ‘टॅनीन’ त्या रसात मिसळले जात असते.  हे बहाल करते वाइनला “स्वतः:चे अंग”.  हे टॅनीन वाइनला एक ‘पोत’ (Texture) देते आणि हा पोत म्हणजेच वाइनचे अंग. हलके अंग, मध्यम अंग आणि जड अंग अशा चढत्या क्रमाने वाइन्समध्ये टॅनीनचे प्रमाण वाढत असते.  वाइनचा प्रवाहीपणा (Viscosity) वाइनच्या अंगाच्या चढत्या क्रमाने कमी कमी होत जातो.

आता बघूयात रेड वाइनसाठी वापरण्यात येणार्‍या विविध प्रजाती (Varieties) :

Cabernet Sauvignon
  Cabernet Sauvignon द्राक्षं King of Red Wine Grapes म्हणून ओळखली जातात.जिथे जिथे वाइनचे उत्पादन केले जाते तिथे तिथे ह्या द्राक्षाची पैदास केली जाते.फ्रांसमधे Bordeaux ह्या परगण्यात तयार झालेली ही द्राक्षे सर्व ठिकाणच्या द्राक्षामध्ये उच्च दर्जाची मानली जातात. Bordeaux इथल्या सगळ्या उच्च दर्ज्याच्या रेड वाइन्स ह्या द्राक्षापासून बनवल्या जातात.ह्या द्राक्षापासून बनवलेल्या वाइन्स बर्‍याच वर्षांपर्यंत मुरवत ठेवता येतात आणि त्या जितक्या जुन्या होत जातात तितक्या त्या चवदार होत जातात. जास्त काळ मुरवता येत असल्यामुळे चव परिपक्व होऊन ही द्राक्षे इतर द्राक्षांबरोबर ब्लेन्ड करायला उत्तम असतात. प्रामुख्याने Merlot ह्या द्राक्षाबरोबर तसेच Sangioveseआणि Shiraz ह्या द्राक्षांबरोबर ब्लेन्ड करण्यासाठी Cabernet Sauvignon उत्तम मानली जाते.ह्या वाइन्स मध्यम अंगाच्या आणि भरलेल्या अंगाच्या असतात. तसेच ह्या ‘ड्राय’ प्रकारात मोडतात. ह्या वाइन मध्ये टॅनीनचे प्रमाण जास्त असते.
Merlot
  ह्या द्राक्षाचे मूळ फ्रांसमधे Bordeaux ह्या परगण्यात आहे.ह्या वाइन्स हलक्या अंगाच्या ते मध्यम अंगाच्या असतात. ह्या वाइन मध्ये टॅनीनचे प्रमाण कमी असते त्यामुळे ह्या ‘सॉफ्ट’ असतात.रेड वाइन ह्या प्रकारात सुरुवात करणार्‍यांसाठी ह्या द्राक्षाच्या वाइन्स एकदम उत्तम असतात कारण ह्यांची चव फारच ‘फ्रुटी’ असते. तर ह्या मालिकेवरून स्फुरण घेऊन कोणी रेड वाइन सुरू करणार असेल तर सुरुवात Merlot ने केल्यास आगळीच लज्जत येईल. :)प्रामुख्याने Merlot ही Cabernet Sauvignon ह्या द्राक्षाला जरा मृदू करण्यासाठी ब्लेंड करताना वापरली जाते.
Pinot Noir
  फ्रांसमधल्या Burgundy परगण्यातली ही एक उच्च दर्जाची, प्रसिद्ध द्राक्षाची प्रजात आहे.ह्या द्राक्षापासून तयार झालेल्या वाइनला ‘रेड बरगंडी’ असेही म्हणतात. फ्रान्समध्ये तयार होणार्‍या उच्च दर्जाच्या वाइनमध्ये ह्या वाइनची गणना होते.आता ह्या द्राक्षांची पैदास फ्रान्स व्यतिरिक्त इतर वाइन उत्पादक देशामध्येही मोठ्या प्रमाणात होते.ही द्राक्षे वाढवण्यास एकदम नाठाळ असतात. म्हणजे यांना दिवसा उबदार आणि रात्री प्रचंड थंड असे वातावरण लागते. पण एवढी चवदार असतात की ह्यांना वाढवण्याच्या मेहनतीचे एकदम चीज होते :)ह्या नाठाळपणामुळे ह्या द्राक्षांची पैदास इतर द्राक्षांच्या तुलनेत कमी होते त्यामुळे ह्या वाइन्स जरा महाग असतात.ह्या वाइन्स हलक्या अंगाच्या असतात आणि चव ‘फ्रुटी’ असते.
Cabernet Franc
  फ्रान्स मधल्या Bourdeaux and Loire (लूव्र) Valley परगण्यात मूळ असलेल्या ह्या द्राक्षांना वाढीसाठी थंड वातावरणाची गरज असते. ह्या द्राक्षांमध्ये ‘टॅनीन’चे प्रमाण कमी असते त्यामुळे ही द्राक्षे Cabernet Sauvignon ह्या  प्रजातींच्या द्राक्षांबरोबर ब्लेंडींग साठी  प्रामुख्याने वापरली जातात.आता ही द्राक्षे अमेरिकेत कॅलिफोर्निआ मध्येही मोठ्या  प्रमाणात तयार केली जातात.
Shiraz
  ह्या द्राक्षांना अमेरिकेत आणि फ्रांसमधे Syrah तर ऑस्ट्रेलिया आणि साऊथ आफ्रिकेत Shiraz म्हणतात.फार ऍसिडीक चव असते ह्या द्राक्षांपासून बनवलेल्या  वाइनची. नुकताच सकाळ शॉपिंग फेस्टिव्हल 2011 मध्ये गेलो होतो तेव्हा ‘देशमुख वायनरी’ची D’ Shiraz असे नाव असलेली Shiraz विकत घेतली. अतिशय ऍसिडीक आणि भयंकर तीव्र चवीची होती. मला नाही आवडली. (हे माझे वैयक्तिक मत आहे)
Zinfandel
  झिंनफॅन्डल द्राक्षाची प्रजात अमेरिकेन द्राक्षोत्पादन इतिहासाच्या शिरपेचातला मानाचा तुरा आहे. ह्या द्राक्षाचे मूळ इटलीत असावे असा समज होता. पण बर्‍याच संशोधनानंतर ( 10-12 वर्षांच्या )  हे मूळ क्रोएशिया मध्ये मिळाले. जरी मूळ युरोपात असले तरीही ह्या द्राक्षांच्या वाइनने आता न्यू वर्ल्ड मध्ये धूम केलेली आहे. ही प्रजात अष्टपैलू आहे कारण जरी हीचा लाल रंग असला तरीही ‘माझीच लाल’ असे न करता श्वेत  वारुणी म्हणजेच व्हाईट वाइन बनवण्यासाठीही ही द्राक्ष दुजाभाव दाखवत नाही. म्हणजे ह्या लाल द्राक्षांपासून व्हाईट वाइनही बनवली जाते जिला व्हाईट झिन असे म्हणतात.  नुसते  व्हाईटच नव्हे तर पिंक (गुलाबी) वाइन्सही ह्या द्राक्षांपासून बनवल्या जातात.आहे की नाही अष्टपैलू!
Malbec
  फ्रान्स मधल्या Bourdeaux परगण्यात मूळ असलेली ही प्रजात. पण आता ‘पिकते तिथे विकत नाही’ ह्या  उक्तीनुसार  युरोपामध्ये हिची लोकप्रियता ढासळू लागली आहे.त्याउलट अर्जेंटिना मधल्या पोषक वातावरणामुळे तिथल्या ह्या द्राक्षांपासून बनलेल्या रेड वाइन्सनी धुमाकूळ घातला आहे आणी प्रचंड लोकाश्रय मिळवला आहे. ह्या द्राक्षापासून बनलेली वाइन चवीला रस्टीक आणि टॅन्जी (रानवट आणि तीव्र) असते
Sangiovese
  इटली मध्ये मूळ असलेली आणि सर्वात जास्त व कॉमनली उत्पादित केली जाणारी ही द्राक्षांची प्रजात. इटली मधला Tuscany परगणा Sangiovese द्राक्षांची मायभूमी आहे असे  म्हणतात. प्रख्यात Chianti वाइन ही इटलीतील Chianti परगण्यातील Sangiovese द्राक्षांपासून बनविलेली असते.
Gamay
  फ्रान्स मधल्या Beaujolais परगण्यात Gamay द्राक्षापासून तयार होणार्‍या वाइन्सच अस्सल Gamay वाइन समजल्या  जातात. अमेरिकेत तयार होणार्‍या Gamay वाइन्स ह्या दुय्यम समजल्या जातात कारण त्यांचा दर्जा फ्रेंच Gamay वाइनपेक्षा हलका असतो. ह्या वाइन्स ‘तरुण’  असताना प्यायच्या असतात.

रेड वाइन कशी प्यावी

चांगल्या वाइन्स चुकीच्या पद्धतीने सर्व्ह केल्यास अथवा प्यायल्यास अतिशय वाईट लागू शकतात, तर सो सो वाइन्स ह्या योग्य पद्धतीने सर्व्ह केल्यास आणि प्यायल्यास अत्युच्च अनुभूती देऊ शकतात. वाइन सर्व्ह करताना योग्य ग्लास वापरणे फार गरजेचे असते. तसेच योग्य तापमानाला वाइनचा स्वाद आणि गंध (दरवळ) खुलतो आणि वाइनची लज्जत वाढते.

रेड वाइनचे योग्य तापमान

रेड वाइनसाठी तापमान एकदम “पर्फेक्ट” असावे. रेड वाइन जर जास्त थंड प्यायली तर तीच स्वाद आणि टॅनीनमुळे आलेला पोत गायब होऊ शकतो. त्याउलट जर गरम, कोमट अशी प्यायली तर ती फ्लॅट लागेल. रेड वाइन प्यायचे “पर्फेक्ट” तापमान असावे 15 ते 18 डिग्री सेल्शिअस. पण हो त्यासाठी थर्मामीटर घेऊन बसू नका प्यायला नाहीतर मग प्यायचे मीटर गंडेल 😉 रेड वाइन जनरली रूम टेंपरेचर ला प्यावी असे म्हणतात पण ते रूम टेंपरेचर भारतातले नसते बरं का, ते रूम टेंपरेचर म्हणजे जुन्या काळातील ब्रिटिश मॅन्शन्स मध्ये असणारे रूम टेंपरेचर जे असायचे 15 ते 18 डिग्री सेल्शिअस.

रेड वाइनसाठी वापरायचा ग्लास हा असा असावा:

रेड वाइनचे ‘कॅरॅक्टर’ खर्‍या अर्थाने खुलवायचे असल्यास योग्य ग्लास हा नितांत आवश्यक असतो. रेड वाइनच बाटलीचे बूच उघडल्यानंतर प्यायच्या आधी वाइनच हवेशी (पक्षी: हवेतील ऑक्सिजन) संपर्क होऊन ऑक्सीडेशन झाल्यास वाइनचे ‘कॅरॅक्टर’ खुलते म्हणजे तिचा स्वाद आणि गंध (दरवळ) खुलतो. ह्या ऑक्सीडेशनसाठी रेड वाइनच ग्लास मोठ्या तोंडाचा असतो. साधारण बाऊल (Bowl) सारख्या पसरट आकारामुळे हवेशी संपर्क वाढण्यास मदत होते.ह्या ग्लासेसचे पसरटपणाच्या प्रमाणानुसार अजूनही पोट प्रकार पडतात

  • Bordeaux (मराठी उच्चार ?) ग्लास
  • बरगंडी ग्लास

रेड वाइन कधी प्यावी
रेवाइन जेवणापूर्वी आणि/किंवा जेवताना जेवणाबरोबर घायची असते.
फक्त जेवतानाच रेड वाइन मजा आणते असे नाही तर निवांत वेळी (Leisure Time) नुसतीही प्यायल्यास रेड वाइन मजा आणते.

रेड वाइन बरोबर काय खावे
“Red wine with Red meat” हा रेड वाइन पिण्याचा ‘थंब रूल’ आहे असे म्हणण्यास हरकत नाही.

स्टार्टर्स: गरम स्टार्टर्स, एक्स्ट्रा स्ट्रॉन्ग चीज असलेले
मेन कोर्स: पास्ता विथ रेड सॉस, चीज बेस्ड डिशेस, बीफ,पोर्क, चिकन डशेस

आपले भारतीय (पक्षी: आशिआई) जेवण जरा मसालेदार आणि  तिखट असते त्यामुळे कुठल्याही जेवणाबरोबर (साऊथ इंडिअन सोडून) रेड वाइन मस्त जोडी बनवते.

(क्रमशः)

पब्लिक प्रोव्हिडंड फंड (PPF) स्कीम मधील बदल

केंद्र सरकारने नुकतीच पब्लिक प्रोव्हिडंड फंड (PPF) स्कीम मधे काही बदल केल्याची घोषणा केली.
हा  निर्णय छोट्या गुंतवणूंकदारांमधे उत्साह आणण्यासाठी केला आहे असे सांगण्यात आले आहे.

तर काय बदल उत्साहवर्धक बदल आहेत हे बघुयात:

1. 70,000 ही गुंतवणुकीची मर्यादा 100,000 वर नेण्यात आली आहे.

– जे लोकं ‘डेट’ मधे गुंतवणूक करतात त्यांना ‘डेट’ प्रकारातील गुंतवणुक वाढवता येईल
– जे लोकं ‘इक्वीटी’ मधेही गुंतवणूक करतात आणि पोर्ट्फोलिओ ‘डेट’ प्रकारातही डायव्हर्सीफाय आता करू ईच्छितात त्यांना ‘डेट’ प्रकारातील गुंतवणुक वाढवता येईल

2. व्याजदर 8% वरून 8.6% असा शुधारित केला आहे.

– हे व्याज चक्रवाढ व्याज असते.  त्यामुळे ह्या स्कीममधील थोडीशीही दरवाढ मस्त पत्रतावा गेउन जाते

3. ह्या खात्यावर मिळणारे  व्याज हे Exempt-Exempt-Exempt ह्या मॉडेलनुसार करमुक्त असणार आहे.

– नो TDS ही भावनाच किती छान वाटते नं 🙂

नक्कीच हे बदल उत्साहवर्धक आहेत.

औरंगाबाद परिसर – वेरूळ – अजंठा- पैठण (1) : देवगिरी किल्ला

दिवाळीच्या सुट्टीत काय करायचे असे मुलांना विचारले. मोठा मुलगा म्हणाला कुतुबमिनार आणि ताजमहाल बघायचाय. पण आता असे घोड्यावर बसुन रेल्वे बूकिंग शक्य नव्हते. मग सहज त्याला म्हटले तुला मिनी ताजमहाल आणी मिनी कुतुबमिनार बघायचा का? तो एकदम चकितच झाला आणी म्हणाला म्ह्णजे काय? लगेच गुगलबाबाच्या चित्र विभागाला साकडे घातले आणि त्याला बिबी का मकबराची आणि चाँद मिनारची चित्रे दाखवली. ती चित्रे बघुन तो पडलाच. असं कसं काय शक्य आहे असे विचारून त्याने भंडावून सोडले. त्याला म्हटले जायचे का बघायला तर तो म्हणाला जाउया. मग जरा सिरीयस होउन औरंगाबाद परिसर – वेरूळ – अजंठा- पैठण अशी एक ‘हिस्टॉरिकल टूर’ प्लान केली आणि धमाल एन्जॉय केली.

सर्वप्रथम पोहोचलो देवगिरी किल्ल्यावर. देवगिरी म्हणजे ‘देवतांचा पर्वत’. पुढे महंमद-बीन-तुघलक ह्याने त्याचे दौलताबाद असे नामांतर केले.

यादव राजवंशाने ह्या किल्ल्याचे निर्माण केले. ह्या काळात यादव साम्राज्य समृद्धी आणि उत्कर्षाच्या परमोच्च बिंदूवर होते. त्याची खबर अलाउद्दिन खिलजीला लागली आणि त्याने देवगिरीवर हल्ला केला. हा मुस्लिमांचा दक्षिणेवरचा पहिला हल्ला. हा हल्ला धरून एकून 3 हल्ले झाले देवगिरीवर. त्यात अनुक्रमे रामदेवराय, शंकरदेव आणि हरपालदेव ह्यांचा पराभव होउन देवगिरीवर मुस्लिम शासन सुरू झाले. एके काळी काही काळ ह्या किल्ल्याने भारताची राजधानी व्हायचा मानही मिरवलाय. पेशवाईतील 2 वर्षे सोडता हा किल्ला आणि आजुबाजुचा प्रदेश पुर्णकाळ मुस्लिम शासकांच्या ताब्यात होता.

ह्या किल्ल्याची रचना इतकी अभेद्य केलीय की हा किल्ला अपराजित आहे. ह्यावर जो कब्जा मिळवला गेला तो फक्त कपट कारस्थानं आणि फंदफितुरीने.

देवगिरी किल्ल्याचे प्रवेशद्वार

हत्तींच्या धडकेपासुन संरक्षणासाठी लावलेले महाकाय खिळे

ह्या किल्ल्यामधे बरेच दरवाजे आहेत आणी त्यांच्या दिशा आणी त्यांच्यामधली अंतरे अशा प्रकारे ठेवली आहेत की शत्रुला हल्ला करणे आणि रणनीती ठरवणे एकदम अशक्य होउन जावे.

आत आल्यावर दिसणारे काही बुरुज

मुख्य महादरवाज्यातुन आत आल्यावर बर्याच तोफा मांडुन ठेवल्या आहेत.

 

भारतमाता मंदिर
आतमधे एक मंदिर आहे जे यादवकालीन जैन मंदिर होते. तेथे कुतबुद्दीन खिलजी ने मस्जिद बनवली. जेव्हा 1948 साली हैद्राबाद संस्थान भारतात विलीन झाले तेव्हा त्या तिथे भारतमातेची मुर्ती स्थापन केली आणी ते ठिकाण भारतमाता मंदिर म्हणुन प्रसिद्धीस आले.
त्या मंदिराच्या प्रांगणातील काही कोरीव खांब

 

चाँद मिनार
भारतमाता मंदिराजवळ एक मोठा 3 मजली मिनार आहे. हे मंदिर तोडुन तिथे मस्जिद बांधली असल्यामुळे अहमदशहा बहामनीने हा उत्तुंग मिनार त्यावेळेच्या मशिदीजवळ बांधला. दिल्लीच्या कुतुबमिनार नंतर उंच मिनारांमधे ह्या 3 मजली चाँद मिनारचा दुसरा क्रमांक लागतो.

चिनी महल
एके काळी ह्या महालाच्या भिंती चिनी मातीच्या नक्षीकामानी अलंकृत केल्या होत्या. ह्या महालाचा कारागृह म्हणुन वापर केला जात असे. औरंगजेबाने ह्या महालात संभाजीराजांच्या पत्नी येसुबाई आणि पुत्र शाहुराजे ह्यांना कैद करून ठेवले होते अशी वंदता आहे.

मेंढा तोफ
चिनी महालापासुन जवळच एका बुरुजावर ही मेंढा तोफ आहे. चारही दिशांना फिरू शकणार्‍या ह्या तोफेला मागच्या बाजुला मेंढ्याचे तोंड आहे त्यामुळे ह्या तोफेला मेंढा तोफ असे नाव पडले. मुस्लिम शासक हिला ‘तोप किला शिकन’ म्हणजे ‘किल्ला तोडणारी तोफ’ म्हणत. ह्या तोफेवर ही तोफ तयार करणार्‍याचे आणि औरंगजेबाचे नाव कोरले आहे.

ह्या तोफेच्या तोंडावर कुराणातील एक वचन कोरले आहे.

खंदक
मेंढा तोफेच्या बुरुजावरून पुर्ण किल्ल्याचे दर्शन करता येते. आणी किल्ल्यात जाण्याच्या मार्गात एक मोठा खंदक आहे. ह्या खंदकात दोन स्तर आहेत. ह्या दोन्ही स्तरांमधे पाणी भरलेले असायचे. नेहमीच्या वेळी फक्त खालचा स्तर भरून पाणी असायचे. त्याने किल्ल्यात जा-ये करण्यासाठी असलेला पुल उघड असायचा. हल्ल्याच्या वेळी पाणी दुसर्‍या स्तरात सोडले जायचे जेणेकरून पुल पाण्याखाली जाउन शत्रु खंदकात पडून खंदकातील मगरींच्या भक्षस्थानी पडायचा. ह्या खंदकातील भिंती विशिष्ट पद्धतीने बांधल्या होत्या ज्याने त्यावर शिडी लावणे अशक्य होते.

अंधारी/ भुलभुलय्या
हा भुलभुलय्या ह्या किल्ल्याच्या अभेद्य रचनेचा कळस आहे. बालेकिल्ल्यात जाण्यासाठीचा हा मार्ग आहे. बालेकिल्ल्यात जाण्यासाठी हा भुलभुलय्या पार करावा लागतो. ह्याचे प्रवेशद्वार एखाद्या गुहेसारखे आहे. आणि हा पुर्ण मार्ग एकदम अंधारी आहे. अक्षरश: काळोख. काहीही दिसत नाही. भुलभुलय्या अशासाठी म्हणतात की हा पुर्ण मार्ग वर्तुळाकार जिन्याने बनलेला आहे. पायरी पायरी मधील अंतर विषम आहे. एक पायरी एकदम उंच तर एक पायरी एकदम लहान.
शत्रुला उल्लु बनवण्याची फुल तजवीज आहे इथे. हवा आणि प्रकाश येण्यासाठी काही झरोके आहेत. त्यात शत्रुने प्रवेश केला रे केला की तो डायरेक्ट खंदकात पोहोचलाच पाहिजे अशी सोय केलेली आहे. शत्रु जरा विचार करत थांबला की वरून दगडांचा मारा करायला छुप्या जागा बनवलेल्या आहेत.

बारादरी
सध्याला ह्या किल्ल्यावर चांगल्या स्थितीत असणरी ही एकच वास्तु आहे. शहाजहानने बनवलेला हा महाल अष्टकोनी आहे. ह्याच्या बाहेरच्या बाजुला 12 कमानी आहेत त्याने ह्याचे नाव बारादरी असे पडले.

बारादरीवरून पुर्ण किल्ल्याचे आणी आजुबाजुच्या परिसराचे सुंदर असे विहंगम दृश्य दिसते.

अत्त्युच्च शिखर
हा ह्या किल्ल्यावरील अत्त्युच्च बुरुज. इथे एक मोठी तोफ आहे जीचे नाव आहे दुर्गा तोफ. इथे पोहोचे पर्यंत आपली फॅ फॅ होते, तर एवढी वजनदार आणि भव्य तोफ इथे कशी आणली असेल वाटून उगाच जीव दडपून जातो.


एवढ्या टोकावर गड चढून गेलो त्याचा हा घ्या पुरावा. 🙂

क्रमश: (पुढे-> बिबी का मकबरा)

सामना दिवाळीअंक 2011 मधला माझा लेख

सामना दिवाळी अंकात (2011) प्रकाशित झालेला माझा लेख. मोबाईल स्कॅनर वापरून स्कॅन केल्यामुळे स्कॅनिंग जरा ठीकठाकच आले आहे.