प्रिय विद्या बालन हिस

प्रिय विद्या बालन हिस,

काल तुझी खूप खूप आठवण झाली आणि तुला खूप मिस केले. तुला ‘देड’ या शब्दाचा नेमका अर्थ ठाऊक होता का गं? बंबैय्या भाषेत ‘देड’ ह्या शब्दाच्या अर्थाला एक वेगळीच छटा आहे, ती ही तुला माहिती होती का गं? असावीच, नक्की माहिती असावी कारण तसे नसते तर तू ‘देड इश्किया’ मध्येही दिसली असतीस. पडद्यामागच्या खबरी काही मला माहिती नाहीत; त्यामुळे तू देड इश्किया नाकारलास की तुला देड इश्कियासाठी नाकारले गेले ते काही नेमके माहिती नाही, पण ‘जो होता है वो अच्छे के लिये होता है’ असे म्हणतात ते एकदम सत्यात उतरले आहे. ‘देड इश्किया’ मध्ये जो काही ‘देड’ पणा केला गेला आहे त्यात तू नसल्याने एकदम हायसे वाटत आहे! “का? असे काय झाले?”, असा प्रश्न तुला पडणारच…

तर, काल मी देड इश्किया पाहिला, विशाल भारद्वाजच्या सिनेमांच्या भव्य कॅन्व्हासच्या प्रेमात मी पडलेलो असल्याने. आठव ओमकारा, त्यातला उत्तरेकडचा, मातकट, चंबळचाप्रभाव असलेला, राजकारणात मुरलेल्या प्रदेशाचा कॅन्व्हास. इश्किया मधला नक्षलप्रभावित प्रदेशाचा कॅन्व्हास. सात खून माफ आणि कमीने मधली प्रयोगशीलता. त्यामुळे तू चित्रपटात नव्हतीस तरीही विशालसाठी हा सिनेमा बघितला आणि तुला मिस केले…

इश्किया मध्ये एका साध्या सुती साडीतली तू साकारलेली कृष्णा एकदम पटली होती. आपला ‘उल्लू सिधा’ करण्यासाठी तू एकटीने, एकहाती एका नजाकतीने आणि चातुर्याने खालूजान आणि बब्बनला एकाच वेळी खेळवले होतेस. इथे ‘देड इश्किया’ मध्ये माधुरी आणि हुमा कुरेशी अशा दोघी असूनही त्या दोघींनी मिळूनही तो इंपॅक्ट साधता आलेला नाहीयेय. कथानकाची आणि कथेतल्या वातावरणाची गरज म्हणून माधुरी चित्रपटात भरजरी कपड्यांमध्ये वावरली आहे पण साध्या सुती साडीतली तुझी कृष्णाच उजवी वाटते. माधुरी फक्त तिच्या एंट्रीच्या सीनमध्ये प्रचंड सुंदर दिसून एकदम भावते पण जसजसा चित्रपट पुढे सरकतो तसतशी ती शोभेची बाहुली होत, भयंकर मेकअप करून उतू जाणारे वय लपविण्याच्या प्रयत्नात निष्प्रभ होत जाते. कथेचे सेंट्रल कॅरॅक्टर असलेली आणि अनेकविध कंगोरे असलेली बेगम पारा रंगवताना अभिनयाची कमाल करण्याची मोठी संधी चक्क घालवताना माधुरीला बघितले आणि तुला मिस केले…

नसरूचाचांनी साकारलेला खालूजान जेवढा इश्कियामध्ये प्रभावी होता त्याच्या कैक पटीने देड इश्किया मधला नवाब बनलेला खालूजान प्रभावी आहे. पण बब्बन देड इश्कियामध्ये हरवल्यासारखा वाटतो. इश्किया मध्ये तुझी आणि बब्बनची अभिनयाची जी जुगलबंदी झाली होती तशी देड इश्कियामध्ये बब्बन आणि हुमा कुरेशी मध्ये घडतच नाही. हुमा कुरेशी अजूनही वासेपुरातच असल्यासारखी चित्रपटभर वावरली आहे, तिला ती मुहम्मदाबादमध्ये आहे ते कळलेच नाही असे वाटत राहते. माधुरीबरोबर नाचण्याचा मूर्खपणा आपण करणार आहोत हे कळल्यावर तरी नाचण्यात थोडा ग्रेस आणण्याचा प्रयत्न हुमाने करायला हवा होता; ‘स्टेज’चा अनुभव असलेली अभिनेत्री असा उदोउदो तिच्याबाबतीत झाला असल्याने तशी अपेक्षा करणे गैरलागू नाही पण हुमा त्यात कमी पडते. इश्किया मध्ये जेव्हा तू ‘च्युत्यम सल्फेट’ शब्द वापरतेस तेव्हा त्यामगचा जिव्हारी लागावी असा वार अगदी काळजापर्यंत पोहोचतो. तो भाव हुमाला डायरेक्ट च्युतिया हा शब्द वापरून एक सहस्त्रांशानेही जमलेला नाही हे पाहिले आणि तुला मिस केले…

मानवी नात्यांमधले कंगोरे, त्यातली गुंतागुंत आणि त्यातून पुढे येणारा आणि अंगावर येणारा कथेमधला ट्विस्ट ही विशालची खासियत. देड इश्किया मध्ये हा ट्विस्ट तितकासा अनपेक्षित राहत नाही. पण त्यातला अजून एक आतला ट्विस्ट मात्र खासच आहे, अगदी नावीन्यपूर्ण. पण तो काहीसा घाईघाईत मांडल्यासारखा वाटतो, सेंसॉरला घाबरून उरकल्यासारखा. देड इश्कियामध्ये नसरुद्दिन शहा सोडून कोणीही नात्यांमधले कंगोरे, त्यातली गुंतागुंत प्रभावीपणे मांडताना दिसत नाही. फक्त खुसखुशीत आणि चपखल बसणारे संवाद हीच काय ती जमेची बाजू. इश्कियामध्ये प्रत्येक पात्र त्याची कथेतली गरज ठसवून जाते. देड इश्किया मध्ये तसे होता नाही. जरी स्टारकास्ट तगडी असली तरीही सगळे आपापली कामे नेमून दिल्यासारखी पार पाडतात. चित्रपटातला व्हिलनही ओके-ओकेच, उप-व्हिलन (इटलवी नावाचे पात्र) शेवटी अजिबात पटत नाही. इश्कियामध्ये जसे तुझ्या अस्तित्वाने सगळ्यांचेच अभिनय खुलून आले होते तसे देड इश्कियामध्ये होत नाही असे जाणवले आणि तुला मिस केले…

पण तुला काही ठिकाणी विसरायला झाले ते विशालने उभा केलेला नवाबी कॅन्व्हास बघताना. पूर्ण लखनवी थाटाचा, नवाबी आणि उर्दू शेरो-शायरीचा एक कैफभरा माहौल विशालने अगदी भन्नाट उभा केला आहे. त्या अनुषंगाने सिनेमात येणारे संगीत ठीक-ठाक. मध्ये मध्ये जुन्या गाण्यांचे काही तुकडे काही सीन्समध्ये ऐकायला मिळतात ते मात्र एकदमच खास! मुशायर्‍यामधली शेरोशायरी ही मस्तच.

तर, हा विशालचा भव्य कॅन्व्हास असलेला पण कथेत शेवटी किंचित कमी झालेला, तगडी स्टारकास्ट असूनही काहीतरी कमी राहिलेला, माधुरीची जादू ओसरली का? असे वाटायला लावणारा आणि ह्या सगळ्यामुळे शेवटी इश्किया बरोबर तुलना करण्यावाचून न राहवला जाणारा देड इश्किया काल पाहिला आणि तुझी खूप खूप आठवण झाली आणि तुला खूप मिस केले…

तुझा,
(चाहता आणि देड इश्कियावर उतारा म्हणून लगेच इश्किया बघून टाकलेला)